Mijn dochter Ayla wordt augustus 2022 acht jaar en speelt viool sinds een jaar. Natuurlijk vraagt dat oefenen oefenen oefenen. Net zoals iedere vaardigheid.
Naar les gaan is leuk, maar thuis oefenen bleek eigenlijk een blok aan Ayla’s been. Het was zoeken: ga ik streng zijn en zeggen dat ‘het moet’? Dat wil ik eigenlijk helemaal niet. We hebben niet voor niets gekozen voor thuisonderwijs. Intrinsieke motivatie is de enige echte. Thuis oefenen gaf alleen iedere keer weer geduw en getrek, onderhandelen. Daar ging negatieve energie in zitten.

Is dit wel ‘de bedoeling’ vroeg ik me af, vindt ze het echt leuk?
Ik kon zien dat er een mooie band is tussen Ayla en de viool, ook de viool docente bevestigt dit. Vanaf dat ze een jaar of 4 was, vond ze de viool al mooi. Ze heeft ook nog eens een goed muzikaal gehoor, waardoor ze hem zuiver kan laten klinken. Wat doe je dan als ouder? Je wil ontwikkeling steunen, maar niet dwingen.
Met de docente had ik het er ook al vaker over gehad. In al haar jaren lespraktijk was het een terugkerend fenomeen: de frisse tegenzin om thuis te studeren. Toch is de enige manier om een vaardigheid goed onder de knie te krijgen door het vaak en regelmatig te doen.

Het is ook een gegeven dat wanneer iets een gewoonte is, een standaard onderdeel, een ritueel, dan kost het de minste energie. Dan doe je het gewoon.
Het gegeven dat er een band is tussen Ayla en de viool, de wetenschap dat muziekmaken goed is voor de ziel en de algehele ontwikkeling én dat het waardevol is om te leren doorzetten om een vaardigheid onder de knie te krijgen, maakt dat ik me als ouder voldoende gemotiveerd voel om Ayla te motiveren vioolspelen als onderdeel van haar leven te blijven doen.

Toen er op een ochtend weer gemopper was voor het viool spelen, heb ik gezegd dat ze het idee los kan laten dat het ‘leuk’ moet zijn: “Ook als je het even niet leuk vindt, er geen zin in hebt, of je mopperig voelt, dan gaan we het toch doen. In mijn leven zijn er van allerlei dingen die ik niet ‘leuk’ vindt: boodschappen doen, eten koken, opruimen, schoonmaken, wassen. Maar ik doe ze toch! Het hoort erbij, en als je het gedaan hebt, voel je je meestal tevreden.

Vanaf nu gaan we iedere ochtend na het ontbijt viool spelen. Jij kunt kiezen om energie te gaan stoppen in mopperen, maar daar heb ik geen zin in dus dat mag je in je eigen ruimte doen.”
We hadden al ontdekt dat ze in de ochtend nog fris is en de tegenzin vaak minder is. Later op de dag vraagt het veel meer.
We zijn nu een paar maanden verder. Het zit in het systeem. Iedere ochtend na het ontbijt vioolspelen. Zo doen we het. Heerlijk die duidelijkheid. We varen er wel bij, zeker ook Ayla. Ze is apetrots dat ze nu liedjes kan spelen die eerst veeeel te moeilijk leken.
Inspirerend. Oefening baart kunst!

Ayla vindt het heerlijk om publiek te hebben, om voor anderen viool te spelen.
Het is bijzonder om bij mezelf te merken wat er dan gebeurt in mij. Ik heb het idee dat voorspelen ‘goed’ moet gaan. Dat je pas iets gaat presenteren wanneer het ‘af’ is. Dat het dan eigenlijk vlekkeloos en perfect moet gaan.
Ayla heeft daar ‘geen last van’, van die overtuigingen. Ze heeft afgelopen twee weken een heel leuk nieuw liedje geoefend. Een vrolijk liedje wat ze de afgelopen weken per maat heeft ingestudeerd en waarvan ze sinds gisteren alle noten kan vinden op de viool. Het klinkt nog niet echt als een liedje, als je het zelf niet kent. Toch wilde ze het vandaag bij de thuisonderwijsclub Wild & Vrij laten horen, ‘een concertje geven’. Ik zei -vanuit mijn overtuigingen- dat het leuker is als ze het liedje eerst nog een paar weken oefent zodat het vloeiend en als een echt liedje klinkt. En dan een concertje geven.

Even later staan we op een veldje te wachten (het is een ochtend in juni) en de vogels fluiten uitbundig. Ik benoem het prachtige vogelconcert.
Zegt Ayla: “De vogels zeggen dat ik wel kan spelen vandaag.”
Ik: “Bedoel je viool?”
Ayla: “Ja, de vogels zeggen dat ik wel bij Wild & Vrij viool kan spelen vandaag.”
Ik: “Wat mooi dat je dat hoort. Alleen je vertrekt nu zo, dus we kunnen de viool niet meer ophalen. Helaas, lieverd…”
Als Ayla is vertrokken met een andere ouder die vandaag rijdt, overdenk ik het gebeurde. Een concert geven, dat kan altijd. Omdat je plezier hebt in spelen. Omdat je iets hebt geleerd, omdat je iets kunt. Gewoon om te delen. Daarvoor hoeft het niet perfect te gaan. Wat een idee is dat eigenlijk… Ayla vindt het heerlijk dat de ander luistert naar haar vaardigheid, haar oefenen, haar bezig zijn.

Is het eigenlijk niet zot dat iets perfect moet gaan om het naar buiten te brengen? Waarom eigenlijk? En wanneer is iets dan ‘perfect’ of ‘goed’?
De vogels die gaan toch ook niet eerst oefenen? Ze zingen gewoon uit volle borst. Iedere ochtend weer. En natuurlijk zeggen zij tegen Ayla dat ze gewoon moet spelen! Ik voel tranen prikken achter mijn ogen. Zo puur is Ayla, zo’n schoonheid zit er in haar onbevangenheid.

Spelen voor een ander gaat niet over iets ‘perfects’ brengen. Ik voel mijn eigen belemmeringen hierin en ben dankbaar dat ze mij die zo liefdevol heeft voorgehouden door te zeggen wat de vogels haar zeiden: “Speel viool, Ayla!”
Voorspelen gaat over Zijn, doen waar je plezier in hebt, delen waar je hard voor geoefend hebt. Aandacht van de toehoorder. Aanwezigheid. Waargenomen worden. Een getuige hebben.

Het is een vorm van communicatie. Het is verbinding. Met onszelf, dat wat we kunnen en leuk vinden, de ander en het grotere geheel. Het geeft zin, een gevoel van ertoe doen. Samen-zijn. Daar groeien we van. Groeien, leren, ontwikkelen is zoveel waardevoller dan ‘goed’ of vlekkeloos iets kunnen.
De dag is nauwelijks begonnen en weer heb ik zo’n prachtige les van mijn dochter ontvangen. Wat een rijkdom. Dankbaar.